24 Mayıs 2011 Salı

Sait Faik Abasıyanık'ın Hayatı ve eserleri

DURUM HİKAYESİ

                               DURUM HİKAYESİ

Yazarın bir plan yapma zorunluluğu yoktur. Durum hikayelerinde serim , düğüm , çözüm düzeni , olay hikayelerinden farklıdır. Olay hikayelerinde önemli ve öncelikli olan merak öğesi , durum hikayelerinde kişisel ve sosyal yorumlardan , duygu ve hayallerden sonra gelir.
   Durum hikayelerinde belli bir düşünce güdülmez. Yazar kendi kişiliğini saklar.
Durum hikayelerinde hikaye kahramanları tam olarak tanıtılmaz . Kişilerin yaşam koşulları , zaman ve mekana bağlı olarak , doğal anlatım içinde okuyucuya sezdirilir.
-Dünya edebiyatındaki en büyük temsilcisi Anton Çehov olduğu için Çehov tarzı hikaye de denir.
                            DURUM HİKAYESİ YAZARLARI
                         SAİT FAİK ABASIYANIK(1906-1954) HAYATI
         23 Kasım 1906 tarihinde Adapazarı’nda doğdu.Asıl adı Mehmet Sait’tir.İlk tahsilini Adapazarı’nda Rehber-i Terakki adlı bir özel okulda yaptı.Ulusal Savaş nedeniyle 1923’te ailesi İstanbul Sultananisi’nde,daha sonra yatılı olarak Bursa Lisesi’nde okudu(1925-1928).Liseden sonra iki yıl kadar Darülfunun’da edebiyat okudu.
    Babasının isteği üzerine ekonomi tahsili için Avrupa’ya gitti(1930).Grenoble’de kaldığı üç yıl boyunca istenen eğitimi görmemesi yüzünden babası tarafından geri çağrıldı(1933).
      Kısa bir süre azınlık okulunda T ürkçe Öğretmenliği yaptı,babasının mali desteğiyle iş kurdu ancak iflas etti.Bir ay kadar Haber Gazetesinde adliye muhabirliği de yapan(1942) Sait Faik,babasının ölümünden sonra,tümüyle bohem bir hayata başladı(1939).Kışları Şişli’deki apartmanda,yazları Burgaz adasındaki köşkte kalarak,tatil zamanlarında Paris,Strassbourg,Lion ve Marsilya’ya giderek gününü gün etti.
      1948’de yakalandığı sirozdan 11 Mayıs 1954 tarihinde İstanbul’da öldü.1953 yılında Amerika’daki Mark Twain Derneği’ne şeref üyesi seçilen Sait Faik,hiç evlenmemişti.
                            YAPITLARI
     ÖYKÜ: Semaver ,Şahmerdan,Sarnıç,Havada Bulut,Son Kuşlar,Alemdağ’da Var Bir Yılan,Lüzumsuz Adam,Mahalle Kahvesi,Tüneldeki Çocuk,Kumpanya.
     ROMAN: Medar-ı Maişet Motoru,Kayıp Aranıyor.
     ŞİİR: Şimdi Sevişme Vakti.
      RÖPORTAJ,MAKALE:Açık Hava Oteli.
                          
                        SAİT FAİK’İN ÖYKÜ ANLAYIŞI
Sait Faik’in hikayelerinin ağırlık noktası,ilk bakışta insanın toplum içindeki değersizliğine dayanır.O,savaşların hikayecisidir.Faziletlerini koruyarak veya kaybederek mağlup veya galip alnı ak veya kara üste çıkmış,yahut belli bir hayat çizgisinin mahkumu kalmış kişilerin kaderini yazar.İstanbul’un kırık hayatlarını,kuytu bucak insanlarını ışığa çıkarır.
Sait Faik,eserlerinde nesnel ölçüleri kullanmaz.O’nun yazdığı hep ben’i olmuş,bu ben’i yazarken de doğal olarak öznel ölçütler kullanmıştır.
Hikayeciliğimizde gerçek anlamda modernleşmeyi Sait Faik başlatır.Sait Faik çevresinde gördüklerini;içten,yalın bir anlatımla yazar.Bu anlatımda özenti yoktur.
Sait Faik’in anlatımı değişiktir;okuyanı etkiler.Onunda karamsar
anları vardır.Kimi zaman dünya işleri,arkadaşları,sevgili,içki anlamını yitirir gibi olursa da;bir yaşama sevincinin çevreyi kuşatacağı sezinlenir yine de.(…)
                            ANTON ÇEHOV(1860-1904) HAYATI
         Anton Çehov 1860 yılında doğdu.Orta öğretimini gördüğü sırada ailesi servetini kaybedip Moskova ’ya göçünce taganrog ‘da kalıp ailesine yardım için mizah dergilerine yazılar yazdı. 1879’da Moskova üniversitesinde tıp öğrenimi gördü. 1883-1886 yılları arasında alıntılar dergisinde yüzlerce yazısı çıktı.1884'te hekim oldu.Bu arada oyun yazmaya çalıştı.
         1889'da yazdığı Step adlı uzun öyküsüyle büyük ün kazandı. 1890'da sahalin adasına yaptığı geziyi ostrov sahalin adlı kitabında anlattı.Melikova' da bir çiftlik satın alarak 1892'de Kuzneçik ve Plato adlı öykülerini yayımladı.1896'da Çayka adlı oyunu beğenilmeyince ve sağlığı da bozulunca Fransa ‘ ya geçti.burada Dreyfus davasında Emile Zola’yı destekledi.1889’da yakalandığı akciğer veremini tedavi maksadıyla geldiği Yatla’da o sıralarda Kırım’ da yaşamakta olan Tolstoy ve Maksim Gorki  ile yakın dostlık kurdu. 1895-1904 yılları arasında yazdığı oyunlarıyla Rus tiyatrosunu yenileyen adam oldu. 1904’ te Almanya ‘ya gitti ve orada öldü.

                                              ESERLERİ
        OYUN: Martı, Vanya Dayı, Vişne Bahçesi
         ÖYKÜ:Köylüler, Altı Numaralı Koğuş, Hikayeler
           

                   ÇEHOV’UN ÖYKÜ ANLAYIŞI
Tolstoycu dünya görüşünü benimseyen Çehov, özellikle bütün gün can sıkıntısında bunalan ama yine de öteki dünyada da iyi bir hayat düşleyen taşra soylularının hayatını çizmeye alıştığı oyunlarıyla Tolstoy ‘un büyük hayranlığını kazanmıştır. Toplumsal hayattaki çelişkileri, insanların psikolojileriyle toplumsal psikolojiyi bir arada ve ilintili olarak verir.

KAYNAK: Ömer Lekesiz, Yeni Türk Edebiyatında Öykü, Öykücüler ve Öykü Anlayışları , Öyküler ve Öykü Çözümlemeleri, Kaknüs Yayınları
               Ali İhsan KOLCU, Batı Edebiyatı , Salkım Söğüt Yayınları